پمپ خود مکش نوعی پمپ سانتریفیوژ است که برای تخلیه خودکار هوا از محفظه طراحی شده است که باعث می‌شود نیازی به مکش دستی نداشته باشیم. بنابراین این پمپ حتی زمانی که هنوز با مایع پر نشده است می‌تواند کار کند و لازم نیست اپراتور قبل از راه اندازی آن را با مایع پر کند. عملکرد خود مکشی این پمپ با طراحی محفظه پرایمینگ بر روی پمپ سانتریفیوژ به دست آمده است. پمپ خود مکش یک خلا نسبی ایجاد می‌کند که باعث می‌شود مایع را از منبع بکشد و هوای داخل محفظه را خالی کند.
پمپ خود مکش چه ویژگی‌هایی دارد؟
پمپ خود مکش نوعی پمپ سانتریفیوژ است که به صورت خودکار با مایع پر می‌شود. پس از پر شدن محفظه پمپ، به روشی مشابه پمپ گریز از مرکز فشار لازم برای حرکت مایع ایجاد می‌شود. به همین دلیل پمپ خود مکش اغلب در مواردی به کار می‌رود که ممکن است جریان متناوب باشد یا اینکه پمپ در بالای منبع قرار گیرد؛ چرا که در این حالت پر شدن اتوماتیک پمپ در به صورت عادی وجود ندارد و ممکن است حباب هوا وجود داشته باشد.
البته ویژگی Self Priming یا خود مکشی این پمپ‌ها باعث نمی‌شود که نیازی به راه اندازی و نگهداری آن نداشته باشید. اگرچه این پمپ قابلیت تخلیه هوا را دارد اما اپراتور باید به عملکرد و کارکرد آن توجه داشته باشد تا از خراب شدن آن جلوگیری کند. هنگام راه اندازی پمپ خودمکش ابتدا پروانه باعث تخلیه هوا می‌شود و بعد از پر شدن محفظه، پروانه اصلی شروع به کار می‌کند تا آب وارد شده را خارج کند. این کار به صورت همزمان صورت می‌گیرد تا پمپ بتواند مایع را از سطوح پایین‌تر بکشد.
انواع پمپ خود مکش
پمپ‌های خود مکش معمولا ابتدا طراحی شبیه به پمپ دیگری دارند و با یک سری تغییرات قابلیت خود مکشی را به دست می‌آورند. پمپ‌های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ که قابلیت خروج هوا و ایجاد مکش را به دست می‌آورند به پمپ خود مکش تبدیل می‌شوند. سایر انواع پمپ‌های خود مکش شامل دیافراگمی، پیچی، دنده‌ای و تیغه‌ای هستند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. به عنوان مثال پمپ‌های تیغه‌ای فقط برای سرعت‌های بالاتر از سرعت حداقل به صورت خودمکش عمل می‌کنند.
پمپ وکیوم یا فشار مثبت را نباید پمپ وکیوم آبی و پمپ وکیوم روغنی از متداول‌ترین پمپ‌هایی هستند که مثل پمپ خود مکش به منظور ایجاد خلا به کار می‌روند؛ با این تفاوت که پمپ وکیوم در منبع هدف خلا ایجاد می‌کند اما پمپ خودمکش در محفظه خود خلا ایجاد می‌کند.
مزایای پمپ خود مکش
استفاده از پمپ خود مکش مزایای بسیاری دارد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین موارد آن اشاره می‌کنیم:
- کاربرد آسان: مهم‌ترین مزیت پمپ خود مکش این است که استفاده از آن آسان است. این پمپ‌ها نیازی به مکش دستی ندارند که همین باعث صرفه جویی قابل توجه در زمان و انرژی می‌شود. پمپ به صورت خودکار به کار خود ادامه می‌دهد و حتی با کاهش سطح مایع آسیبی نمی‌بیند.
- مناسب برای انواع مخازن: استفاده از پمپ خودمکش حتی در شرایطی که بالای منبع قرار بگیرد نیز امکان پذیر است و به همین دلیل برای هر نوع منبعی قابل استفاده است. این مزیت باعث می‌شود نیازی به نصب و راه اندازی پیچیده نباشد و پمپ به راحتی شروع به کار کند.
- راندمان بالا: پمپ خود مکش عملکرد و راندمان قابل قبولی برای انتقال سیالات دارد. این پمپ فشار قابل توجهی برای حرکت مایعات ایجاد می‌کند و می‌تواند سیالات با ویسکوزیته بالا را به راحتی منتقل کند. این پمپ‌ها فشار هوا را بدون به خطر انداختن ایمنی خود کنترل می‌کنند.
- تطبیق پذیری بالا: پمپ‌های خود مکش همه کاره هستند و می‌توانند طیف وسیعی از سیالات را جابجا کنند. حتی در شرایطی که مایع دارای مواد جامد یا زباله است نیز این پمپ‌ها به راحتی عملکرد خود را حفظ می‌کنند. این قابلیت باعث می‌شود برای فرایندهای مختلف مثل پمپاژ، آبگیری و مدیریت انتقال آب بتوان از این پمپ‌ها استفاده کرد.
کاربردهای پمپ خودمکش
به دلیل سهولت در استفاده از پمپ خود مکش، این پمپ‌ها بیش از پیش کاربرد دارند. اصلی‌ترین کاربردهای پمپ خودمکش شامل:
- انتقال آب
می‌توان گفت که امروزه بیشتر از پمپ خودمکش برای انتقال آب استفاده می‌شود. استفاده از این پمپ برای انتقال آب ارزان‌تر و راحت‌تر است و نیازی به مقدمات سخت ندارد. بنابراین از این پمپ در ساختمان‌ها، عملیات کشاورزی، آتش نشانی و … برای جابجایی سریع و کارآمد آب استفاده می‌شود. - آبگیری
یکی دیگر از کاربردهای پمپ خودمکش، آبگیری یا حذف آب از یک ناحیه است. برای آبگیری از مناطقی مثل زیر زمین‌ها، تونل‌ها، معادن، کارگاه‌ها و … از پمپ خودمکش استفاده می‌شود؛ چرا که این پمپ قابلیت جابجایی مواد جامد را نیز دارد - آبیاری
پمپ خودمکش برای سیستم‌های مختلف آبیاری مثل برداشت از رودخانه، چاه، حوض و چشمه و انتقال به مزارع و باغ‌ها کاربرد دارد. این پمپ‌ها مشکلی از نظر رسوب مواد داخل پمپ ندارند و از آنجایی که فشار کافی برای آبیاری را فراهم می‌کنند گزینه مناسبی برای این کار هستند. - فاضلاب
پمپ خود مکش در سیستم‌های آب و فاضلاب، تصفیه خانه و ایستگاه‌های پمپاژ قابل استفاده‌اند. از آنجایی که پمپ خودمکش می‌تواند آب‌های با محتوای جامد را مدیریت کند به راحتی چالش‌های مربوط به فاضلاب را حل می‌کند. - صنایع
پمپ خودمکش در فرایندهای مختلف صنعتی و انتقال آب با فشار بالا کارایی مناسبی دارد. به همین دلیل در صنایع مختلف مثل کارخانجات شیمیایی، فرآوری غذایی، صنایع داروسازی و سایر تولیدات قابل استفاده است. علاوه بر این پمپ خودمکش در کشتی رانی و پمپاژ سیالات داخل کشتی کاربرد وسیعی دارد.
در صورتی که نیاز به ایجاد خلا با فشار مثبت وجود داشته باشد، می‌توان از پمپ وکیوم آبی یا پمپ وکیوم روغنی استفاده کرد که در این زمینه عملکرد بهتری دارند.