از الکتروموتور ترمزدار زمانی که نیاز به توقف سریع باشد استفاده می گردد. بازه زمانی از زمان دستور توقف تا توقف کامل در الکتروموتورهای مختلف متفاوت است. الکتروموتورهای ترمزدار متنوعی در بازار موجود هستند و هرکدام از طریق بکارگیری روشی به توقف موتور می پردازند. ایجاد حرکت معکوس، استفاده از اینورتر، استفاده از برق dc و … از روش های بکار رفته جهت توقف الکتروموتور است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص الکتروموتور ترمزدار تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
الکتروموتور ترمزدار چیست؟
گاهی نیاز می شود تا موتور بلافاصله و بعد از زدن دکمه سوییچ از کار بیفتد و حرکتی نداشته باشد. در الکتروموتورهای معمولی پس از خاموش کردن به دلیل وجود خاصیت اینرسی شفت الکتروموتور بعد از توقف نیز مدت زمان کوتاهی می چرخد و بعد از مدت زمان کوتاهی از حرکت خواهد ایستاد. در این زمان الکتروموتور تبدیل به ژنراتور شده و الکتریسیته تولید می کند. شاید این بازه زمانی عدم توقف در برخی جاها نظیر بالابرها، آسانسورها و … مورد پذیرش نباشد و نیاز باشد که پس از سوییچ کردن الکتروموتور بدون هیچ حرکتی از کار افتاده و متوقف شود، در این شرایط و با این ویژگی ها از الکتروموتور ترمزدار استفاده خواهد شد.
الکتروموتور ترمزدار سبب توقف و از کار افتادن سریع حرکت موتور می شود. الکتروموتور ترمزدار زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که توقف سریع و ناگهانی چرخش الکتروموتور نیاز باشد. الکتروموتورهای ترمزدار انواع مختلفی دارند، برخی به سرعت سبب توقف و از کار انداختن حرکت موتور می شوند و برخی بازه زمانی کوتاهی میان دستور توقف تا از کار افتادن حرکت خواهند داشت. از مزایای این کار افزایش ایمنی در انجام کارهای صنعتی است.
هرچه سرعت و عملکرد الکتروموتور بیشتر باشد، زمان لازم برای توقف موتور بیشتر خواهد بود و در این شرایط نیاز به الکتروموتور ترمزدار بیش از پیش احساس می گردد. الکتروموتور ترمزدار انرژی الکتریکی موجود را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. می توان انواع الکتروموتورهای ترمزدار را در دسته های زیر طبقه بندی کرد:
الکتروموتور با ترمز مکانیکی
مکانیزم توقف در این الکتروموتور به صورت الکترومکانیکی است. این الکتروموتور دو دیسک دارد، یکی ثابت بوده و دیگری به شفت اصلی الکتروموتور متصل است. اغلب از این نوع الکتروموتور ترمزدار در آسانسورها، من لیفت ها یا بالابرهای نفربر و … استفاده می شود.
ترمز جریان مستقیم یا dc در الکتروموتور
اغلب از این نوع الکتروموتور زمانی استفاده می شود که بعد از توقف جریان، دیگر فشاری بر موتور وارد نشود. سرعت توقف حرکت موتور در این نوع الکتروموتورها بسیار بالا است. استفاده از الکتروموتور dc در جایی که پس از قطع برق همچنان بار وجود داشته باشد توصیه نمی شود. از الکتروموتور ترمزدار dc در تجهیزات سبک استفاده شده و نیاز به تعمیر و نگهداری در این موتورها در مقایسه با دیگر موتورها کمتر است.
الکتروموتور ترمزدار اینورتر دار
الکتروموتور ac ترمزدار اینورتر برخلاف ترمز جریان مستقیم از زمان دستور توقف تا اجرای توقف بازه کوتاهی زمان خواهد برد. نحوه توقف ترمز در این الکتروموتور پله ای است. وجود میکروپروسسورها در این ترمز ها از ویژگی هایی است که می توان با دادن برنامه هایی خاص به ان ها عملیات توقف الکتروموتور را مدیریت نمود. می توان این نوع از الکتروموتورهای ترمزدار را بهترین و ایمن ترین نوع در نظر گرفت. اینورتر تجهیزی فرمان پذیر است که دستور شروع و یا توقف کار را به الکتروموتور می دهد. اینورتر در الکتروموتور سبب صرفه جویی در مصرف انرژی، عملکرد بالاتر و استهلاک کمتر خواهد شد.
الکتروموتورهای ترمزدار با جریان معکوس
در این الکتروموتورها جریان معکوسی برخلاف جریان الکتروموتور بر آن وارد شده و از این طریق حرکت الکتروموتور متوقف می شود. جریان معکوسی که به الکتروموتور وارد می شود می بایست به اندازه ای باشد که الکتروموتور ac متوقف شود، در غیر اینصورت جریان مخالف بیشتر بوده و حرکت الکتروموتور در جهت عکس ادامه خواهد یافت. الکتروموتور ترمزدار با جریان معکوس می توانند تک فاز و یا سه فاز باشند. عملکرد در الکتروموتور تک فاز به این صورت است که ترمز با تعویض یکی از دو سر سیم پیچ اصلی یا راه انداز اعمال می شود و در الکتروموتور سه فاز ترمز از طریق تعویض جای دو سیم فاز صورت می پذیرد. اغلب در وسایل سبک از این الکتروموتور ترمزدار استفاده می شود.
الکتروموتور ترمزدار سه فاز
این الکتروموتور ترمزهای مغناطیسی دارد. این الکتروموتورهای کاملاً مطمئن و ایمن طراحی شده اند. استحکام و پایداری این موتورها به دلیل یکپارچه بودن پایه با فریم الکتروموتور زیاد است. اگر زمان توقف و حرکت تنش پس از ترمز بالا باشد، اغلب از این نوع الکتروموتور ترمزدار یعنی الکتروموتور ترمزدار سه فاز استفاده می شود.
مزایای الکتروموتور ترمزدار
از مزایای این الکتروموتور می توان به موارد زیر اشاره کرد که عبارتند از:
- الکتروموتور ترمز دار می تواند تک سرعته یا دو سرعته باشد.
- فن خنک کننده این الکتروموتور کاملاً محصور است.
- امکان کار پیوسته برای این الکتروموتور فراهم است.
- دیسک مورد استفاده در این ترمز بزرگ طراحی شده است تا برای توقف در گشتاورهای بالا نیز قابل استفاده باشد.
- گشتاور ترمز قابل تنظیم شدن است.
- جعبه ترمینال الکتروموتور و ترمز در برخی موارد به صورت مشترک و گاهی به صورت جداگانه تعبیه شده است.
موارد مصرف الکتروموتورهای ترمزدار
الکتروموتورهای ترمزدار ترکیبی موتور القایی به همراه دیسک ترمز است. لازم به ذکر است با نصب تجهیزات ویژه ای بر هر الکتروموتوری می توان آن را به الکتروموتور ترمزدار تبدیل نمود. برخی از موارد مصرف الکترو موتورهای ترمز دار عبارتند از:
- ترمز آسانسور
- مورد استفاده در جرثقیل
- صنایع غذایی
- مورد استفاده در توربین های بادی
- نوار نقاله
- کلایمرها
- مورد استفاده در صنعت بسته بندی و …
نکات مورد توجه در خرید الکتروموتور ترمزدار
در زمان خرید الکتروموتور ترمزدار توصیه می گردد که از توصیه های متخصصین و تکنسین مربوطه استفاده شده و موارد زیر مورد توجه قرار گیرند:
- گشتاور و دور در دقیقه الکتروموتور
- منبع تغذیه و ولتاژ مورد نیاز الکتروموتور
- محدودیت فضایی و اندازه الکتروموتور
- نصب راحت
- سر و صدای تولیدی الکتروموتور و …
از دیگر فاکتورهای قابل توجه در خرید الکتروموتور ترمزدار فاکتور قیمت است. اغلب الکتروموتورهای ترمزدار در مقایسه با دیگر موتورها که سیستم ترمز ندارند، قیمت بالاتری دارند.